عامل اساسي موفقيت شما در كنكور پيشرفت در تمامي دروس است نه پيشرفت در يك يا چند درس خاص . اگر يك دانش  آموز رياضي در كنكور دروس اختصاصي خود را به اين صورت زده باشد رياضيات 70%، فيزيك 70%، شيمي 5% آيا به نظر شما نتيجه ي خوبي را كسب مي كند؟ اين دانش  آموز اگر دروس عمومي خود را نيز خوب پاسخ داده باشد با كسب اين درصد در شيمي و با توجه به انحراف معيار بسيار بالاي اين درس در رشته رياضي درصد بالايي از شانس خود را براي قبول شدن در يك رشته خوب و يا يك دانشگاه خوب از دست داده است . يك درصد شيمي بالاي 60% براي اين دانش  آموز مي تواند درصد قبولي او را در يك دانشگاه و يك رشته ي خوب به ميزان قابل ملاحظه اي افزايش دهد. پس دقت داشته باشيد اولاً در هنگام مطالعه براي كنكور هيچ درسي را رها نكنيد. ثانياً در درس هايي كه ضعيف هستيد بيشتر تلاش كنيد تا پايه ي علمي شما در اين دروس نيز مانند ساير درس هايتان شود، يا حداقل بعضي از مباحث ساده و سئوال خيز را حتماً مطالعه کنید و با اين كار احتمال قبولي خود را در كنكور افزايش دهيد. اگر شما در درس فيزيك قوي هستيد كسب يك درصد بالا در اين درس براي شما شاهكار نمي باشد. ولي اگر در درس شيمي ضعيف بوده ايد و با سعي و تلاش و مطالعه ي دقيق و مستمر در هنگام كنكور، در اين درس درصد بالايي كسب كرديد، اين براي شما مي تواند يك كار برجسته و مهم باشد. بنابراين سعي كنيد تمام نقاط ضعف خود را اعم از درسي يا روحي تا زمان برگزاري كنكور برطرف سازيد و حتي آنها را به نقاط قوت خود مبدل سازيد. و سعي كنيد هر روز و هر ساعت با گذشته ي خودتان رقابت كنيد و از گذشته ي خودتان سبقت بگيريد. 

در کل سعي کنيد در دروسي که ضعيف و متوسط هستيد يک درصد متوسطي را بزنيد و در دروسي که قوي هستيد به درصد بالايي در اين دروس برسيد. 

  آزمون هاي چهارگزينه اي

تست چيست؟

تست ها يا همان پرسشهاي چهارگزينه اي از دو قسمت تشكيل شده اند: 

الف- صورت سؤال (متن پرسش )                                ب- گزينه ها 

كه در زير به شرح آنها پرداخته و نكاتي را كه در مواجه شدن با يك تست بايد مدنظر داشته باشيد بيان مي كنيم . 

الف- صورت سؤال (متن پرسش ) 

از مسائل مهمي كه در هنگام برخورد با يك تست بايد به آن توجه داشته باشيد صورت سؤال، مي باشد. بنابراين هميشه سؤال را به دقت بخوانيد و ببينيد اين تست از شما چه مي خواهد؟ در هنگام خواندن صورت سؤال زير كلمات كليدي و مهم آن خط بكشيد. اين كلمات شما را در انتخاب گزينه ي درست ياري مي كنند. 

به واژه هايي مانند «بهترين، درست ترين ، همه ي گزينه ها درست مي باشند به جزء .... ، كدام گزينه نادرست است – افعال يا قيد منفی متن سؤال و ...» توجه كافي داشته باشيد. بنابراين خواندن دقيق صورت سؤال و توجه به مطلبي كه در سؤال مورد پرسش قرار گرفته است ، اوّلين كار مي باشد. علاوه بر اين در صورت سؤال به داده ها و اطلاعات و همچنين به مجهول توجه كافي داشته باشيد. 

ب- گزينه ها 

معمولاً تست ها به صورت چهارگزينه اي مي باشند. گزينه ها را نيز به دقت بخوانيد. گاهي اوقات گزينه ها بسيار به هم شبيه مي باشند كه شما با توجه به سؤال ، گزينه ي درست را بايد بيابيد. در موقع تست زني حتماً چهار گزينه را بخوانيد زيرا ممكن است دو گزينه هر دو درست باشند ولي يك گزينه درست تر باشد (مخصوصاً در پرسش هايي كه بيان شده است : «كدام گزينه درست تر است؟») 

به گزينه هايي كه حجم آن ها بيشتر است و يا گزينه هايي كه متضاد يكديگرند و يا با علامت هاي مخالفند (مانند 5+ و 5-) توجه داشته باشيد. 

 درصدگيري نمره خام

با توجه به اينكه در آزمونهاي استانداردي مانند آزمون سراسري و يا دانشگاه آزاد اسلامي نمره منفي وجود دارد. اگر به سؤالي پاسخ غلط بدهيد علاوه بر اينكه نمره ي مربوط به آن را دريافت نمي كنيد، نمره اي را نيز از دست مي دهيد يعني به ازاي هر سه پاسخ غلط يك پاسخ صحيح حذف مي شود. بنابراين به شما توصيه مي كنيم به پرسش ها بادقت پاسخ دهيد و پرسش هايي را كه پاسخ آنها را نمي دانيد پاسخ ندهيد. [مگر در موارد خاص كه راجع به آن بعداً صحبت مي كنيم .] بنابراين نمره خام (درصد) مي تواند منفي نيز باشد. نمره ي خام در كنكور بين 3/33- و 100 درصد مي باشد. براي تعيين درصد پاسخگويي صحيح به پرسش ها با احتساب نمره منفي از رابطه ي زير استفاده مي كنند. 

 مثلاً اگر شما به 30 تست پاسخ داده ايد و توزيع جواب هاي شما به صورت زير باشد. 

درست 20                            غلط 6                                نزده 4 

تذكر:  در هنگام تست زني سعي كنيد از برگه هاي پاسخ استفاده كنيد و از پاسخ دادن به صورت زير اجتناب كنيد: 

20- الف                                        21- ج

23- د                                          22- الف

علاوه بر اين سعي كنيد از تست زني به روش دو خودكار كه در همين فصل بيان شده است استفاده كنيد، زيرا به وسيله آن هم مي توانيد درصد پاسخگويي به پرسش  ها را در وقت استاندارد و هم درصد پاسخگويي كل جهت تعيين ميزان احاطه بر مطالب را به دست آوريد. 

* علاوه بر اين دقت داشته باشيد كسب درصد بالا در يك درس فقط ملاك موفقيت در كنكور نمي باشد بلكه آنچه مهم است نمره ي تراز شما مي باشد زيرا مثلاً كسب درصد 80 براي دو درس عربي و زبان كه هردو نيز داراي يك ضريب مي باشند امتياز مساوي ندارد زيرا درس عربي داراي انحراف معيار بالايي مي باشد (در همين فصل توضيح داده مي شود.) 

  قانون احتمال و تست زني

همانطور كه بيان شد در آزمونهاي استاندارد نمره ي منفي وجود دارد. يعني به ازاي هر پاسخ غلط يك سوم نمره ي منفي تعلق مي گيرد. اگر سؤالي را بدون پاسخ بگذاريد هيچ نمره ي منفي نمي گيرد ولي در صورتي كه به سؤالي پاسخ اشتباه دهيد علاوه بر آنكه نمره ي آن را كسب نمي كنيد بلكه  2/1نمره نيز از دست مي دهيد   ( منفي 2/1). به همين دليل براي اكثر دانش  آموزان سؤال زير پيش مي آيد. 

اگر پاسخ سؤالي را نمي دانستيم آيا مي توانيم آن را به صورت شانسي بزنيم؟ 

براي پاسخ به سؤال بالا چند حالت زير را در نظر مي گيريم . 

الف- انتخاب بين چهارگزينه 

اگر شما هيچكدام از گزينه ها را نتوانيد به دليل غلط بودن حذف كنيد در اينصورت احتمال اينكه شما از چهار گزينه بتوانيد گزينه ي درست را حدس بزنيد (به طور شانسي ) 25 درصد (يا يك چهارم ) مي باشد. 

يعني شما احتمال اينكه به سؤال پاسخ درست دهيد يك به چهار است (در هر چهار سؤال به يك سؤال پاسخ درست ) 

مثلاً اگر شخصي در آزموني به 12 سؤال به صورت شانسي پاسخ دهد، بنا به قانون احتمال 3 پاسخ درست و 9 تست مابقي اشتباه خواهد شد. بنابراين درصد آن برابر است با: 

لذا، اين شخص با فردي كه به سؤالات پاسخ نداده (و نمره ي او صفر است )، نمره ي يكساني كه همان صفر باشد را كسب مي كند. بنابراين بهتر است به تستي كه در مورد چهار گزينه ي آن هيچ اطلاعي نداريد پاسخ ندهيد تا انرژي و اعتماد به نفس شما بي جهت از دست نرود. 

ب- انتخاب بين سه گزينه 

اگر در بين گزينه ها غلط بودن يكي از آنها براي شما حتمي شد و توانستيد آن را حذف كنيد. در اين حالت احتمال اينكه شما بتوانيد از سه گزينه ي باقي مانده گزينه ي درست را حدس بزنيد 33 درصد (يا يك سوم ) مي باشد. 

مثلاً اگر شخصي در آزموني به  2/1 سؤال كه توانسته با دليل يكي از گزينه ها را حذف كند، به طور شانسي پاسخ دهد، بنا به قانون احتمال به 4 سؤال پاسخ درست و 8 سؤال مابقي اشتباه خواهند شد، بنابراين داريم : 

همانطور كه مشاهده مي شود درصد خوبي است . پس اين شخص از فردي كه به سؤالات پاسخ نداده در حدود 11 درصد نمره ي بهتري كسب مي كند. با وجود اين چون تعداد پرسش ها (جامعه ي آماري ) كم است بنابراين حتي الامكان از اين روش استفاده نكنيد. 

تست زني با دو خودكار

همانطور كه قبلاً بيان شد در هنگام تست زدن ، زمان استاندارد را مدنظر داشته باشيد و سعي كنيد به تست ها در اين زمان پاسخ دهيد. زمان استاندارد براي هر تست عمومي 40-45 ثانيه و براي هر تست اختصاصي 65-75 ثانيه مي باشد. 

توجه داشته باشيد كه در پاسخگويي به تست ها توجه به زمان مسئله ي مهمي مي باشد. اگر شما به تمام مطالب درسي تسلط داشته باشيد ولي نتوانيد سؤالات را در زمان مربوطه پاسخ دهيد، قطعاً نتيجه ي خوبي كسب نمي كنيد. بنابراين توجه به زمان پاسخگويي تست ها مسئله بسيار مهمي است . علاوه بر اين سعي كنيد به خاطر سرعت عمل ، دقت خود را در هنگام پاسخگويي به تست ها از دست ندهيد. بنابراين براي پاسخگويي تست ها به سه نكتهء زير توجه داشته باشيد: 

1- دانش كافي                                    2- سرعت عمل                                   3- دقت 

بنا به آنچه بيان شد شما در هنگام تمرين و بررسي تست ها از همين حالا مسئله زمان را مورد توجه قرار دهيد و سعي كنيد با تمرين ، به سؤالات در زمان استاندارد پاسخ دهيد. 

براي كسب اين توانايي مي توانيد از تست زني با دو خودكار استفاده كنيد. در اين روش در هنگام تست زني از دو خودكار با دو رنگ متفاوت (مثلاً آبي و مشكي ) استفاده نماييد. ابتدا با ايجاد شرايط واقعي كنكور و با در نظر گرفتن زمان استاندارد شروع به پاسخگويي سؤالات با خودكار آبي كنيد. هرگاه زمان استاندارد پاسخگويي به پايان رسيد خودكار خود را عوض كرده و با خودكار مشكي به بقيه ي سؤالات جواب دهيد. 

در دفعات اوّل استفاده از اين روش مشاهده مي كنيد كه در زمان استاندارد به سؤالات كمي پاسخ داده ايد يعني حجم پاسخگويي سؤالات با رنگ آبي خيلي كمتر از پاسخهايي است كه با رنگ آبي و مشكي داده ايد. ولي به مرور زمان خواهيد ديد كه حجم استفاده از خودكار مشكي (سؤالاتي كه در خارج وقت استاندارد پاسخ داده ايد) رفته رفته كاهش مي يابد. 

پس از اينكه به تمامي سؤالاتي كه احاطه داريد پاسخ داديد درصد پاسخ هاي درست خود را با در نظر گرفتن نمره منفي و با توجه به فرمول مربوطه (كه در همين فصل و در قسمت درصدگيري بيان شده ) است در دو حالت زير محاسبه كنيد. اوّل براي سؤالاتي كه در زمان استاندارد پاسخ داده ايد (خودكار آبي ) و سپس براي تمامي سؤالات چه آنهايي كه در وقت استاندارد و چه در خارج اين وقت پاسخ داده ايد (خودكار آبي و مشكي ).

 درصد پاسخگويي در وقت استاندارد به شما نشان مي دهد كه شما در وقت استاندارد به چند درصد سؤالات پاسخ درست داده ايد. و درصد پاسخگويي دوم به شما نشان مي دهد كه شما بر چند درصد مطالب احاطه داشته ايد. 

بنابراين اگر درصد پاسخگويي در وقت استاندارد كم باشد، بايد به زمان توجه كنيد و سرعت عمل خود را با تمرين افزايش دهيد. درصورتي كه درصد پاسخگويي كلي شما بالا بود نشان مي دهد شما به مطالب احاطه كافي داريد و فقط بايد به مسئله زمان توجه كنيد (براي اين كار سعي كنيد به پاسخگويي تست هاي بيشتري بپردازيد) و اگر درصد پاسخگويي كلي شما كم بود نشان دهندهء اين است كه به مطالب احاطه كافي نداريد بنابراين قبل از تست زني هاي بعدي (تست هاي جديد) در مورد مطلب مربوطه ابتدا به درس مراجعه كرده و آن را دوباره بخوانيد يا مرور كنيد و پس از آنكه به مطالب و مفاهيم آن احاطه يافتيد به سراغ تست زني برويد. (براي استفاده از اين روش مي توانيد از فرمي كه در پيوست آمده است ، استفاده كنيد.) 

امتحانات تشريحي

 امتحانات تشريحي بخش اعظم ارزشيابي دانش  آموزان را در طي مدت تحصيل به خود اختصاص داده است ، از اين رو آشنايي به نحوه ي صحيح امتحان دادن و موفقيت در آنها بسيار مهم است . بارها مشاهده شده است توجه نداشتن به يك نكته ي كوچك باعث از دست دادن نمره ي قابل توجهي شده است . اين قسمت شما را با نحوه ي گذراندن اين نوع امتحانات جهت موفقيت در امتحانات كلاسي ، ميان ترم ، پايان ترم و امتحانات نهايي آشنا مي سازد. در اين نوع امتحانات دانش  آموز بايد مطلبي از مطالب خوانده شده را به ياد آورده و با تجزيه و تحليل آنها، به طور دقيق پاسخ ها را سازماندهي كرده و در نهايت با توجه به مباني نگارش ، آنها را بنويسد. در هنگام مطالعه براي امتحانات تشريحي از روش  SQ4R استفاده كرده و در حين مطالعه ، پرسش هايي از متن طرح كرده و آنها را پاسخ دهيد. سعي كنيد اين سؤالات حاوي نكات مهم و اساسي باشند. علاوه بر آن به نكات زير توجه كرده و آنها را در طول امتحانات تشريحي به كار ببريد. 

1- در طول امتحان آرامش خود را حفظ كنيد. 

لحظات اوليه ي امتحان تشريحي ، زماني كه تازه در جلسه حضور يافته ايد و هنوز برگه ي سؤالات توزيع نشده است براي اكثر دانش  آموزان اضطراب آور مي باشد. اين لحظات را با تلقين مثبت و يا صحبت كردن با خالق هستي و توكل كردن به او بگذرانيد و نگذاريد اضطراب بر شما مستولي گشته و روحيه ي شما را تخريب كند. 

2- ابتدا تمام سؤالات را خيلي سريع بخوانيد. 

ابتدا پرسش ها را خيلي سريع و اجمالي بخوانيد، در عين حال به محتواي كلي پرسش ها و راهنمايي مطرح شده در آنها دقت كنيد تا اينكه با سطح پرسش ها (آسان يا مشكل ) و همچنين نوع پرسش ها آشنا شويد علاوه بر اين وقت امتحان را بين آنها تقسيم كنيد و مدت زماني را نيز براي مرور در نظر بگيريد. 

در اينجا به راهنمايي هاي مطرح شده در برگه ي امتحاني دقت كنيد. مثلاً زمان پاسخگويي به پرسش ها 90 دقيقه است و يا از سؤال 7 و 8 يكي را پاسخ دهيد و... 

3 - ابتدا به پرسش هاي ساده پاسخ دهيد. 

در هنگام نوشتن جوابها از ساده ترين سؤال شروع كنيد و توجه كنيد كه پاسخ كاملي كه به اوّلين سؤال مي دهيد مي تواند ميزان اعتماد به نفس و تمركز شما را به ميزان قابل ملاحظه اي افزايش دهد. بنابراين در امتحانات تشريحي نيز ابتدا به پرسش هاي ساده پاسخ دهيد و سپس به سراغ پرسش هاي وقت گير و مشكل برويد. بنابراين نياز نيست به پرسش ها به ترتيب پاسخ دهيد بلكه بهتر است ابتدا به پرسش هايي كه بلد هستيد پاسخ دهيد و سپس به پاسخگويي بقيه ي پرسش ها بپردازيد. در صورتي كه تمامي پاسخ ها را مي دانيد از همان سؤال اول شروع به نوشتن پاسخ ها نماييد. 

4- صورت سؤال را به دقت بخوانيد و ببينيد از شما چه مي خواهد؟ 

صورت سؤال را دقيق بخوانيد و به كلمات كليدي و راهنما دقت كنيد. برخي از كلمات كليدي كه در امتحانات تشريحي مطرح مي گردند در جدول كلمات كليدي در انتهاي اين مبحث مطرح شده اند، آنها را به دقت خوانده و در موقع پاسخگويي در امتحان به معناي آنها توجه كرده و آنها را به كار ببريد. در هنگام خواندن سؤال اشارات لازم و يا نكات اساسي را به طور مختصر بنويسيد تا در زمان پاسخگويي ، آنها را فراموش نكنيد. اگر سؤال احتياج به فرمول ، شكل يا قانون دارد قبل از آنكه آنها را فراموش كنيد آنها را بنويسيد. بنابراين ببينيد سؤال از شما به طور دقيق چه مي خواهد. اگر در فهم مقصود يك سؤال با مشكل مواجه شديد، بلافاصله از معلم خود سؤال كنيد. 

5- سازماندهي كنيد. 

قبل از شروع به پاسخ دادن ، جواب را در ذهن خود سازماندهي كنيد. بهترين راه سازماندهي پاسخ ها، تعيين نكات اصلي پاسخ بوده و نظم بخشيدن به آنها مي باشد. و در هنگام نوشتن پاسخ نيز به ترتيب نكات اصلي را پرورانده و آنها را بنويسيد. 

6- فقط پاسخ درست را بنويسيد. 

ببينيد پرسش از شما چه مي خواهد و سپس فقط به همان پاسخ دهيد. دقت داشته باشيد يك پرسش دقيق ، يك پاسخ دقيق را مي طلبد. اگر در پرسش علت يك پديده را مي خواهد، شما به توضيح و يا تعريف آن پديده نپردازيد. به طور دقيق به آن چيزي پاسخ دهيد كه پرسش از شما خواسته است نه آن چيزي كه مي توانيد پاسخ دهيد. 

بنابراين با اضافه نويسي هاي بي مورد سعي در گمراه ساختن مصحح يا معلم خود نكنيد و دقت داشته باشيد كم تجربه ترين معلم ها نيز مي توانند پاسخ غلط را تشخيص دهند. 

7- از تكرار بيهوده مطالب نوشته شده ، بپرهيزيد. 

فكر نكنيد مصحح به حجم بالاي پاسخ نمره مي دهد (به اصطلاح وجبي نمره داده مي شود) بنابراين با تكرار بيهوده ي يك مطلب سعي نكنيد كه حجم پاسخ را افزايش دهيد. بدانيد اين تكرارها نه تنها امتياز شما را بالا نمي برد بلكه نشان از عدم نظم فكري شما در پاسخ گويي به سؤالات دارد. 

8 - آنچه را در ذهن به عنوان پاسخ داريد به صورت روان بنويسيد. 

سعي كنيد آنچه را كه در ذهن داريد به خوبي و به صورت روان بر روي كاغذ بياوريد. توجه داشته باشيد مصحح ، به مطالب نوشته شده روي برگه ي امتحاني نمره مي دهد و نه به آنچه در فكر و ذهن شما بوده و احياناً مي خواستيد آن را بيان كنيد. از آنجا كه در امتحانات تشريحي ايجاد ارتباط از طريق نوشتن است ، ميزان تسلط شما به زبان فارسي بسيار مهم است . پس جمله بندي درست ، رعايت نكات دستوري و درست نوشتن لغات و واژه ها الزامي است . 

9- الگوي صحيح زير را در نوشتن پاسخ ها رعايت كنيد. 

سعي كنيد پاسخ شما داراي مقدمه ، توضيح و نتيجه گيري باشد. از آنجا كه در تصحيح ورقه ي شما، مصحح نمي تواند وقت بسيار زيادي را به هر برگه اختصاص دهد سعي كنيد با يك الگوي مشخص و بدون اضافه گويي به پاسخ دادن سؤالات بپردازيد. 

در قسمت مقدمه سعي كنيد اساسي ترين و مهمترين اطلاعات را بيان كنيد و سپس به توضيح و دفاع از آنها بپردازيد. در قسمت توضيح سعي كنيد با بيان مفاهيم علمي و دقيق به وسيله ي تشريح و تفسير مانند بيان مثال ها و جزئيات ديگر و تحليلي نوشتن پاسخ ها و نه صرفاً بيان مطالب حفظي (كه خود نشانگر فهم و درك درست مطالب مي باشد) به پاسخگويي بپردازيد. در پايان با يك خلاصه پاسخ را تمام كنيد. سعي كنيد كه با پيوند زدن مطالب در خلاصه جواب خود را كامل كنيد. هنگام نوشتن پاسخ سعي كنيد پاسخ شما نظم منطقي خود را حفظ كند و به صورت پراكنده گويي نباشد. 

10-  برگه ي پاسخنامه خود را منظم و مرتب نوشته و آن را تميز نگه داريد. 

خوش خط و خوانا نوشتن و رعايت نظم و ترتيب بسيار مهم است . اگر داراي خط خوبي نيستيد. سعي كنيد، زيبايي خط خود را بهبود بخشيد و حداقل پاسخنامه ي خود را تميز و مرتب بنويسيد. به گونه اي برگه ي جواب را بنويسيد كه حاكي از نظم يافتگي ذهن شما باشد. بهتر است محدوده ي پاسخ هر سؤال را با كشيدن يك خط يا نقطه چين و يا با مقداري فاصله (فضاي خالي ) مشخص كنيد. اين كار علاوه بر اينكه به برگه ي شما ظاهري مرتب مي بخشد، مصحح مي تواند از اين فضاي خالي براي نمره گذاري يا توضيح استفاده كند و خود شما نيز مي توانيد در هنگام مرور مجدد پاسخ ها، از اين خط هاي خالي براي تكميل يا تصحيح پاسخ هايتان استفاده كنيد. توجه داشته باشيد: 

تميز نبودن برگه ي امتحاني امكان دارد روي نمره ي شما تأثير منفي بگذارد. 

11- پاسخ ها را بازبيني كنيد. 

اگر به تمامي پرسش ها پاسخ داديد و هنوز زماني از وقت امتحان باقي بود به مرور مجدد پاسخ ها بپردازيد. در اين بازبيني خطاها و اشتباهات ناشي از بي دقتي را اصلاح كنيد، جوابهاي ناقص را تكميل كنيد، جمله هاي مبهم را بازنويسي كنيد و در نهايت به املاي صحيح كلمات دقت كنيد. 

12- زمان را مرتباً كنترل كنيد. 

اگر زمان اندكي به پايان امتحان باقي مانده و شما هنوز جواب بعضي از سؤالات را نداده ايد خيلي سريع رئوس و نكات اساسي آنها را بنويسيد و بدانيد يك جواب ناقص هم به اندازه ي خودش امتياز دارد. در اين موقع آرامش خود را حفظ كنيد، سريع نوشتن و بيان نكات اساسي به معني ايجاد پريشاني و اضطراب زا بودن نمي باشد. بنابراين از همان ابتدا سعي كنيد زمان را به طور مناسب بين سؤالات تقسيم نماييد. 

كلمات كليدي و شرح آنها

 توصيف كنيد: خصوصيات و صفات موضوع بحث را معرفي كنيد. 

توضيح دهيد: با ارائه مثال تبيين و يا اثبات كنيد. 

فهرست كنيد: عناصر مورد سؤال را به دنبال هم قرار دهيد و يك ليست از آنها بنويسيد. 

تحليل كنيد: موضوع را به عناصر تشكيل دهنده آن تقسيم كنيد 

خلاصه كنيد: نكات اصلي موضوع را به طور مختصر ارائه كنيد. 

تفسير كنيد: موضوع را به طور صريح و روشن بازگو كنيد. 

تعريف كنيد: معني موضوع و ويژگيها و كيفيت هاي مهم را بدون جزئيات بنويسيد. 

اثبات كنيد: اعتبار مطلب را از طريق آزمايش ، بحث ، استدلال يا ارائه شواهد نشان دهيد. 

مقايسه كنيد: شباهت ها ويا وجوه اشتراك موضوعات را نشان دهيد. 

ربط دهيد: رابطه ي بين دو يا چند چيز را معلوم سازيد. 

ارزيابي كنيد: از نظر خودتان مزايا و معايب و ارزش موضوع را مورد قضاوت قرار دهيد. 

حل كنيد: نكات اساسي را براساس حقايق ارائه شده يا دانش خود، ارائه دهيد. و در مورد مسائل آنها را حل كرده و به جواب برسيد. 

بيان كنيد: نكات اساسي را مختصراً بدون توجه به جزئيات ارائه دهيد. 

قضاوت كنيد: دلايل خود را ارائه دهيد. 

مقابله كنيد: وجوه اختلاف را نشان دهيد. 

علت را بنويسيد: به تشريح دلايلي كه باعث رسيدن به موضوع شده است بپردازيد. 

شرح دهيد: جواب نسبتاً كامل با ذكر جزئيات لازم را بيان كنيد. 

ذكر كنيد (نام ببريد): موارد خواسته شده را فقط يكي پس از ديگري ذكر كنيد و نياز به توضيح نمي باشد. 

نقد كنيد: در مورد موضوع ، نظر خودتان و نكات مثبت و منفي آن را بيان كنيد. 

 سر دو راهي

  هنگام مطالعه جهت آمادگي در كنكور و يا آمادگي در آزمونها و امتحانات تشريحي بارها بر سر دوراهي قرار مي گيريد. اگر شما برنامه ريزي كرده باشيد كه امروز مثلاً درس هاي فيزيك ، ادبيات ، شيمي و زبان را مطالعه كنيد و ناگهان والدين شما تصميم بگيرند كه به ديدار يكي از آشنايان بروند و از شما نيز بپرسند كه «آيا با آنها مي رويد يا نه؟» چه پاسخي مي دهيد. و يا به طور ناگهاني در يك روز جمعه كه شما براي مطالعه در آن برنامه ريزي كرده ايد، والدين تان بخواهند به يك مكان تفريحي و يا به كوه بروند و از شما بخواهند كه با آنان همراه شويد؟ چه مي كنيد. در هنگام مطالعه براي آمادگي آزمونها بسياري از اين موقعيت ها و موقعيت هاي مشابه پيش ميآيد و شما را بر سر دو راهي مي گذارد و شما به خوبي نمي توانيد در مورد آنها تصميم بگيريد مثلاً از يك طرف دلتان نميآيد رفتن به كوه را از دست بدهيد و از طرف ديگر از عقب ماندن از برنامه و مطالعه ي تان نگران هستيد. براي اينكه بتوانيد تصميم خوبي بگيريد، هرگاه در اين موقعيت ها قرار گرفتيد. دو سؤال زير را از خود بپرسيد و به آنها پاسخ دهيد:

 آيا اين موقعيت جديد به نفع شما و مطالعه و يادگيري شما مي باشد يا نه؟ 

و آيا اين موقعيت جديد شما را در رسيدن به هدفتان ياري مي رساند يا نه؟ 

توجه كنيد هميشه جواب سؤالات بالا منفي نمي باشد. مثلاً اگر رفتن به يك محيط تفريحي و گردش كردن باعث شادابي بيشتر شما و افزايش بازدهي شما پس از آن مي گردد، پس آن را انجام دهيد. ولي اگر باعث عقب افتادن شما از مطالعه و ايجاد نگراني در شما مي شود آن را انجام ندهيد. 

  از چه كتاب هاي تستي استفاده كنيم؟

بهترين تست ها، تست هايي هستند كه استاندارد شده باشند. تست هاي آزمون هاي سراسري استاندارد مي باشند. بنابراين بهترين كتابهاي تست در هنگام مطالعه و يادگيري و يا ارزيابي ميزان يادگيري كتاب هايي است كه ، حاوي اين تست ها باشد. يعني كتاب هاي تستي كه ، حاوي تست هاي كنكور سراسري و دانشگاه آزاد اسلامي هستند. تست هاي اين كتاب ها علاوه بر اينكه استاندارد است داراي شباهت هايي به سؤالات مطرح شده ، در كنكور مي باشد. بنابراين مطالعه و بررسي اين كتاب ها را در برنامه ي مطالعاتي خود بگنجانيد. و پس از آن براي مطالعه ي بيشتر به سراغ تست هاي ديگر برويد يعني كتاب هايي كه شامل تست هاي تأليفي استادان محترم مي باشد. در انتخاب اين كتاب ها نيز با استادان باتجربه ي آن رشته كه مي شناسيد، مشورت كنيد. 

سعي كنيد در هنگام مطالعه ي دروس از تست هاي طبقه بندي شده استفاده كنيد و با استفاده از روش تست زني با دو خودكار ميزان يادگيري مطالب را مشخص كنيد. بررسي اين تست ها علاوه بر تفهيم مطالب به شما كمك مي كند تا ميزان يادگيري خود را تعيين كنيد. اگر در زدن اين تست ها درصد پاييني را كسب كرده ايد حتماً متن درس را دوباره و بادقت بيشتري بخوانيد و به اين نكته نيز توجه داشته باشيد كه :

 تا به مطالب درسي احاطه و تسلط كافي نيافته ايد، به سراغ تست نرويد. 

 پس از استفاده از اين كتابها، يكي دو ماه مانده به كنكور از كتابهاي مجموعه اي استفاده كنيد. در اين كتاب ، مجموعه اي از تست هاي مطرح شده در سالهاي مختلف كنكور گردآوري شده است كه مي تواند براي ماههاي آخر بسيار مفيد باشد. تست هاي مجموعه اي چون از تمام كتابهاي مربوط به يك درس هستند، باعث مرور كلي بر روي مطالب مختلف يك درس مي شوند و شما را با قسمت هايي كه در آن اشكال داريد و يا قسمت هايي كه آنها را فراموش كرده ايد، آشنا مي سازند. كه شما مي توانيد به رفع اين كمبودها بپردازيد. علاوه بر اين استفاده از اين سؤالات شما را در تمرين جهت تنظيم وقت ياري مي رساند. 

 توصيه مهم به سال سومي ها

اگر دانش  آموز سال سوم هستيد، تمركز خود را بر روي امتحان هاي نهايي گذاشته و سعي كنيد كه خوب بر مطالب درس ها احاطه يابيد. و در كنار آن تست زني را نيز فراموش نكنيد. بنابراين از همين حالا به فكر كنكور خود باشيد و نگوييد از سال بعد شروع مي كنم . 

علاوه بر اين از آنجا كه استفاده بهينه از فرصت ها براي موفقيت در كنكور بسيار مهم است ، از تعطيلات تابستاني استفاده بهينه كرده و با مطالعه و تسلط بر مطالب سالهاي قبل به تست زني مباحث مربوطه بپردازيد. اگر فرصت داريد بهتر است يك يا چند درس اختصاصي سال آينده را نيز در تابستان بخوانيد. سعي كنيد در تابستان به مطالب آنها تسلط يابيد و در طول سال تحصيلي همراه با پيشرفت كلاسي و يا مطابق با برنامه ي شخصي تان به تست زني آنها بپردازيد تا بتوانيد از توانايي ها و استعدادهاي خود جهت موفقيت در كنكور بهترين استفاده را ببريد. 

 مطالعه براي كنكور

يك ماه مانده به كنكور  

يك ماه مانده به كنكور ديگر زمان استفاده از تست هاي مجموعه اي است . سعي كنيد اكثر زمان را در اين ماه به تست زني اختصاص دهيد و در تست زني مسئله ي زمان را نيز به دقت رعايت كنيد. دقت داشته باشيد چند هفته ي آخر باقي مانده به كنكور ديگر زمان يادگيري مطالب جديد نمي باشد. يادگيري مطالب جديد در اين روزها باعث مي شود نتوانيد به مرور و يادآوري مطالب خوانده شده بپردازيد. بنابراين ماه آخر زمان مرور درس ها و مطالبي است كه تا به حال آنها را يادگرفته ايد، و زمان مرور خلاصه ها، فيش ها و يادداشت ها است و دقت داشته باشيد كه مرور كلي درس در اين روزها بسيار مؤثرتر از يادگيري يك بحث است . در هنگام مرور به مطالبي كه زود فراموش مي كرده ايد و يا مطالبي كه فهميدن آنها براي شما مشكل بوده است بيشتر دقت كنيد. سعي كنيد اين چند هفته ي مانده به كنكور را با آرامش بگذرانيد، در اين روزهاي باقيمانده منفي بافي نكنيد و از تلقين مثبت و خودپنداري مثبت (تصورهاي مثبت ) زياد استفاده كنيد و سعي كنيد آمادگي روحي لازم براي كنكور را كسب كنيد. بنابراين در اين روزها به جاي پرداختن به افكار منفي ، به فكر استفاده بهينه از زمان باقيمانده تا كنكور باشيد. در هنگام مرور درس ها همانند مطالعه كردن به عامل كيفيت توجه كافي داشته باشيد و مطالب مشابه را پشت سرهم مرور نكنيد. در يكي از روزها اگر فرصت داشتيد به محل برگزاري آزمون خود برويد. اين كار از نگراني ناشي از محل برگزاري آزمون شما مي كاهد. اگر با محل برگزاري آزمون آشنايي نداريد، اين كار را جدي بگيريد. 

 روز قبل از كنكور

بهتر است روز قبل از كنكور، خواندن كتاب و جزوه درسي را كنار بگذاريد و اگر مي خواهيد به مرور بعضي از مطالب بپردازيد. البته سعي كنيد خود را خسته نكنيد. در اين روز سعي كنيد آرامش فكري خود را حفظ كنيد و سعي كنيد اضطراب به خود راه ندهيد. در اين روز بيشتر به نكات مثبت خودفكر كنيد و با خود بگوييد فردا نتيجه ي خوبي از زحمت هايي كه كشيده ام ، كسب خواهم نمود. در اين روز وسايل لازم براي جلسه ي آزمون مانند كارت آزمون ، مداد، پاك كن و مدادتراش را در جاي مناسبي قرار دهيد. براي رفتن به جلسه ي آزمون وقت تان را طوري تنظيم كنيد كه هرگونه نگراني را از بين ببرد. و حداقل نيم ساعت قبل از آزمون سعي كنيد در حوزه امتحاني حضور داشته باشيد. 

 سر جلسه كنكور

نشستن در جلسه ي كنكور مخصوصاً قبل از آنكه دفترچه سؤالات توزيع شود براي اكثر افراد حتي نفرات اوّل كنكور با كمي نگراني همراه است . اين حالت طبيعي مي باشد و پس از مدتي از بين مي رود و فكر شما متمركز خواهد شد. در اين لحظات راز و نياز با خداوندمهربان و ياري خواستن و توكل كردن بر او در ايجاد آرامش بسيار مهم است . هرگونه مشكلي كه براي شما پيش آمد مثلاً صندلي نامناسب و... را با نزديك ترين مراقب خود در ميان بگذاريد. در طول برگزاري آزمون آرامش خود را حفظ كنيد و فراموش نكنيد مهمترين كار شما در جلسه ي آزمون پاسخگويي به پرسش ها مي باشد، بنابراين فكرهاي ديگر را كنار بگذاريد. 

در طول پاسخگويي به پرسش ها به روش هاي تست زني دقت كنيد و آنچه را كه تا به حال با تمرين آموخته ايد به كار بريد. توجه كنيد قبل از برگزاري كنكور خود را آماده كنيد كه به برخي از پرسش ها نمي توانيد پاسخ دهيد و توجه كنيد كه حتي نفر اوّل كنكور نيز به چند سؤال پاسخ نمي دهد. بنابراين اگر در طول آزمون به چند سؤال متوالي نتوانستيد پاسخ دهيد، روحيه ي خود را از دست ندهيد. و توجه كنيد صدها سؤال ديگر هنوز وجود دارد كه بايد به آن ها پاسخ دهيد. درضمن در بين پاسخگويي به دو درس مختلف ، لحظه ي كوتاهي استراحت كنيد. 

در هنگام پاسخ دادن به سؤالات كنكور سعي كنيد به سؤالات به همان ترتيبي كه در دفترچه آمده است پاسخ دهيد. مگر آنكه در پاسخگويي به يك درس استعداد يا توانايي ويژه اي داشته و قادر باشيد با سرعت زيادي به سؤالات آن درس پاسخ دهيد كه در اين صورت انتخاب با خود شما مي باشد. 

علاوه بر مطالب بالا به مسئله ي زمان توجه كافي داشته باشيد. بنابراين به تمام مواردي كه در بحث روش هاي تست زني بيان شد توجه داشته و آنها را در حين برگزاري جلسه ي كنكور به كار بريد. 

پس از برگزاري كنكور و اعلام نتايج براي انتخاب رشته اهميت فراواني قائل شويد و در اين زمينه از تجربيات دوستان و آشنايان و اساتيد باتجربه خود استفاده كنيد. و سخن آخر اينكه :

 موفقيت در كنكور به خود شما بستگي دارد. 

نمره تراز ـ انحراف معيار

نمره ي كل و رتبه

چنانچه نمرات تراز يك داوطلب در دروس عمومي i N (4 ,3 ,2 ,1=i ) و نمرات تراز وي در دروس اختصاصي   j N باشد (r , ... ,2 ,1= j تعداد دروس اختصاصي هر گروه) باشد نمره ي كل اين شخص از رابطه ي زير محاسبه مي گردد. 

 كه در آن (4 ,3 ,2 ,1 =i )  ضرايب دروس عمومي و (r , ... ,2 ,1= j )  ضرايب دروس اختصاصي مربوط به هر زير گروه است . 

يعني براي محاسبه ي نمره ي كل ، مجموع نمره ي تراز هر درس عمومي ضربدر ضريب آن درس به مجموع 3 برابر نمره ي تراز هر درس اختصاصي اضافه شده ، حاصل بر مجموع ضرايب تقسيم مي شود. يعني نمره ي كل برابر است با: 

 براي هر داوطلب در هر گروه آزمايشي ، نمره ي كل در تمامي زير گروهها ساخته مي شود و با توجه به بالاترين نمره ي كل ، رتبه ي كشوري و يا منطقه اي وي مشخص مي گردد. (كه اين نمره ملاك اصلي انتخاب رشته و گزينش نهايي داوطلبان مي باشد.) بنابراين دقت داشته باشيد در كنكور و گزينش نهايي آنچه مهم است نمره ي ترازو نمره ي كل است نه نمره ي خام (درصد) و يا رتبه . براي محاسبه ي معدل دروس اختصاصي امتحانات نهايي در كنكور نيز براي دانش  آموزان سالي واحدي از روش بالا براي تراز استفاده شده و در محاسبه نهايي و تعيين نمره ي كل آنها وارد مي شود. 

 قوانين طلايي موفقيت از نظر نفرات برگزيده ي كنكور

قانون اول- مفهوم درس را بيابيد، حفظ نكنيد. 

اشكان برنا رتبه دوم گروه علوم رياضي 1380 

قانون دوم- در طول دوران تحصيل ، دروس را به شكل عميق و تدريجي مطالعه كنيد. 

محمدرضا افتخاري رتبه دوم گروه علوم تجربي 1379 

قانون سوم-  هيچ وقت براي شروع دير نيست . 

مهدي سالارپور رتبه دوم گروه علوم رياضي 1379 

قانون چهارم- دوستان خوب در موفقيت شخص سهم مهمي دارند. 

ارسلان رحماني رتبه سوم گروه علوم رياضي 1379 

قانون پنجم- آرامش مهمترين عامل موفقيت در كنكور است . 

سميرا فاروق رتبه اول گروه علوم تجربي 1379 

قانون ششم- خودباري ، كليد موفقيت در كنكور است . 

احسان عبدي رتبه هفتم گروه علوم رياضي 1379 

قانون هفتم  بياموزيم كه از ثانيه هايمان نيز بهره ببريم . 

سيده زهرا مبلغ رتبه پنجم گروه علوم انساني 1380 

قانون هشتم  براي موفقيت يك ارادهء قوي با توكل واقعي به خدا نياز داريد. 

محمدرضا جلايي پور رتبه اول گروه علوم انساني 1380 

قانون نهم- يك انگيزه بزرگ لازمهء يك ارادهء قوي است . 

مريم ميرباقري رتبه ششم گروه علوم رياضي 1379 

قانون دهم- با اراده و تلاش ، ناتواني بي معناست . 

ياشار عليشاهي رتبه هشتم گروه علوم انساني سال 1378 

قانون يازدهم- چاره كار درست درس خواندن است . 

سيدجواد كاظمي تبار رتبه سوم گروه رياضي 1378 

قانون دوازدهم- دقت و تلاش رمز موفقيت است . 

محمد حكمت رتبه اول گروه رياضي سال 1378 

قانون سيزدهم- نخستين گام شناخت استعداد و توان خويش است . 

عفت يامين پور رتبه ششم گروه علوم انساني 1379 

قانون چهاردهم- بدون هدف گام برداشتن بي معنا است . 

گلاب صانعي رتبه سوم گروه علوم انساني 1378 

قانون پانزدهم- تلاش و پشتكار رمز موفقيت است . 

وحيد صادق پور رتبه ششم گروه علوم انساني 1378 

قانون شانزدهم- براي موفقيت در كنكور بايد نقاط ضعف را ديد و انديشيد. 

حسن ريواز رتبه نهم گروه علوم رياضي 1378 

قانون هفدهم- انتخاب هدف و تعيين مسير اولين گام براي موفقيت مي باشد. 

علي كوهي رتبه چهارم گروه علوم تجربي 1377 

قانون هيجدهم- موفقيت در كنكور حاصل مطالعه صحيح و فهم عميق است . 

محمدعلي خشنودي نفر هشتم رشته علوم تجربي 1377 

قانون نوزدهم- بايد به دنبال علاقه بود. 

شنيتا ذاكر عاملي نفر اول گروه هنر 1377 

قانون بيستم- با دقت خواندن مهم است نه زياد خواندن . 

پرستو نيك آئين رتبه سوم گروه علوم رياضي سال 1376